Kosova Ekonomisi

2008 yılında tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden ve Avrupa’nın 50. ülkesi olan Kosova tüm dünyanın ilgisini çeken öğeler barındırıyor. Engebeli bir arazi üzerine kurulu olan ülkenin sınırında Şar Dağları bulunuyor. Toprakların tarıma pek uygun olmaması Kosova ekonomisinin farklı alanlardan beslenmesini zorunlu kılıyor. Ülke ekonomisinin yapı taşlarını hizmet sektörü ile ticaret oluşturuyor.

Sanayi sektörü ise aslında son derece ileri düzeylere ulaşmıştı. Ancak 1998 yılında meydana gelen Kosova Savaşı’nın ardından sanayinin ülke ekonomisindeki payı oldukça geriledi. Artık milli gelirin yalnızca yüzde 20’sini sanayi sektörü oluşturuyor.

Kosova Finansal Durum

Ülkenin sanayi açısından kendi kendine yetmediği ithalat ve ihracat rakamlarında net bir şekilde anlaşılabiliyor. Bunun en büyük nedeni enerji sektöründeki finansal problemlerdir. Kosova ekonomisinde kış turizminin payı oldukça büyüktür. Özellikle Brezoviça kış turizmi faaliyetleri ile dünyanın pek çok ülkesinden turist çekmeyi başaran kentlerin başında geliyor. Son yıllarda yabancı yatırımcıların bir hayli ilgisini çekmeye başlayan Kosova yatırım oranlarını hızla arttırıyor. Ülkeye yapılan yabancı yatırım oranı birkaç yıl öncesinde 300 milyon Euro gibi yüksek bir rakama tekabül ediyordu.

Ülkenin ekonomik büyüme oranlarında belini büken en büyük neden bağımsızlığını yeni kazanan bir ülke olmasıdır. Siyasal platformlarda meydana gelen sorunlar ülkenin ekonomik işbirliği anlaşmalarını da sekteye uğratabiliyor. Bu yüzden iç büyüme hızına ağırlık veren ülke yönünü farklı sektörlere çevirmek durumunda kalıyor.

Kosova Ekonomisi

Uluslararası Para Fonu (IMF) Kosova’yı 2007 yılında ekonomik bağımsızlığa aday olarak sınıflandırdığında, pek çok kişi bu hareketi erken olarak gördü. IMF’ye göre, Kosova ekonomisi zayıftı ve uluslararası fonlara bağımlıydı. Ancak, 2008 yılında Sırbistan’dan kendi mali bağımsızlığını elde etmesinin ardından, IMF’nin Kosova’ya verdiği desteği sürdürme kararı geniş çapta kabul gördü. Aslında birçok kişi bağımsız bir ekonomiye erken geçişin daha fazla sosyal ilerleme ve istikrarın yolunu açtığına inanıyordu.

Kendi mali statüsünü kazanmasından bu yana, Kosova ekonomisi hızla büyüdü. 2017 itibariyle, Kosova için tahmini gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) 7,9 milyar dolardı. Bu artışın çoğu petrol sektöründe meydana geldi, çünkü bu sektördeki büyüme ekonominin diğer sektörlerinin çoğunu destekledi. Petrol, doğal gaz ve madencilik sektörlerinin yanı sıra tarım da büyüdü. Sonuç olarak, gıda üretimi Kosova’nın ekonomik büyümesinin önemli bir parçası haline geldi.

Hızlı ekonomik büyümesinin bir parçası olarak, Kosova hem kamu hem de özel sektörde güçlü bir varlığını sürdürmektedir. 2017 yılında nüfusun %99’u kamu veya özel sektörde çalıştı. Çoğu işçi, ekonominin sendikalı bir kesimine ait olsa da, sendikalı olmayan işçiler de birçok sektörde iş bulabilir. Örneğin, çoğu restoran ve kantin sendikasız sektörde faaliyet göstermektedir. Güçlü istihdama ek olarak, bu yapı, yüksek verimlilik ve maliyet kontrolleri yoluyla karı maksimize eder.

Kosova, tek para birimi olarak Euro’yu kullanır ve önemli ölçüde parasal istikrarı korur. Euro, Sırp dinarından yedi yıllık geçişin ardından 2008 yılında Kosova’da ilk kez yasal para birimi haline geldi. O zamandan beri, enflasyon yılda sadece %2’ye ulaştı. Ayrıca, bu düşük enflasyon oranı ve istikrarlı hükümet politikaları nedeniyle yabancı yatırım önemli ölçüde artmıştır. Aslında 2019, Kosova için büyük bir geçiş dönemine işaret ediyor; Artan yatırım fırsatları ve uygun vergi kanunları nedeniyle birçok işletme bu süre zarfında merkezlerini değiştiriyor.

IMF Kosova’yı 2007’de bağımsız bir ekonomi ilan ettiğinde, pek çok kişi bunu sosyal kalkınma ve istikrara doğru büyük bir adım olarak gördü. Bu bağımsızlığı kazandığından beri, ekonomi hızla büyüdü ve güçlü hükümet ve özel sektör varlığına sahip oldu. Hâlâ genç olmasına rağmen, mevcut eğilimler ve istikrarlı parasal uygulamalar göz önüne alındığında, büyüme potansiyeli güçlü görünüyor.

Eski Yugoslavya’nın küllerinden Kosova bağımsız bir ulus olarak ortaya çıktı. 1989 yılına kadar Sırbistan’ın bir parçası olan Kosova’ya, 2006 yılında Sırbistan içinde özerklik verildi. Son ihtilafın bir sonucu olarak, Kosova bağımsız bir devlet haline geldiğinden beri yoksulluk ve zayıf bir ekonomi ile mücadele ediyor. Ancak, ülke altyapısını yeniden inşa etmeye ve ekonomik kalkınmayı teşvik etmeye çalışırken bu durum değişebilir.

Şu ​​anda, Kosova ekonomisi öncelikle kamu idaresi ve hizmetleri tarafından yönlendiriliyor. Devlet işleri Kosova’daki en büyük işverenlerdir ve milli gelirin büyük bir yüzdesini tüketirler. Kosova, Sırbistan içinde özerk bir bölge olmasına rağmen, kendi hükümet ve yargı sistemine sahiptir. Aynı zamanda bir ulusal banka işletiyor ve gümrük ve vergi politikalarını kontrol ediyor. Sonuç olarak, bu sektörlerdeki istihdam, Kosova’daki diğer endüstrilerinkinden çok daha fazladır.

Ekonomik gelişmeyi engelleyen faktörlerden biri, doğal kaynakların henüz önemli ölçüde kullanılmamış olmasıdır. Kosova’daki en büyük doğal kaynak, ulaşım sorunları nedeniyle henüz geliştirilmeyen kömürdür. Kosova’da demir, magnezyum ve krom yatakları da bulunmaktadır, ancak bunların madenciliği büyük yatırım ve karmaşık teknolojiler gerektirecektir. Bu nedenle, bu kaynaklar henüz acemi ulus için önemli bir ekonomik kazanç sağlamadı.

Yine de, özellikle komşu AB ülkelerinden gelen yabancı yatırımları çekmek, yeni gelişen ekonomiyi canlandırmaya yardımcı oldu. Aynı zamanda Kosova’nın diğer ulusların fark ettiği olumlu bir iş ortamı yaratmasına da yardımcı oldu. Bu, Kosova’nın hem AB başkentleri Viyana’ya hem de İstanbul’a ne kadar yakın olduğu düşünüldüğünde anlamlıdır. Ayrıca, Kosova sınırına ulaşmak her iki şehirden de sadece iki saatlik bir yolculuk; iki büyük ekonomik gelişme merkezinden birkaç saat uzaklıkta.

Savaş, Kosova’nın acemi ekonomisi için birçok sorun bıraktı – başlıca ekonomik merkezlere – özellikle Avusturya’ya – olan yakınlığından yararlanmak, daha fazla ekonomik kalkınmanın desteklenmesine yardımcı olacaktır. Doğal kaynaklarından daha fazla yararlanmak, daha elverişli bir iş ortamına doğru çalışırken genel olarak ekonomiyi canlandırmaya da yardımcı olacaktır. Ancak bunlar gerçekleşene kadar, acemi ekonominin herhangi bir çekiş kazanması zor olacak.